احساس تعلق به دانشگاه با جنبه های متعددی از سلامت روانی-اجتماعی دانشجویان ارتباط دارد. با این حال در مفهوم سازی و سنجش این سازه، ابهامات زیادی وجود دارد. اندک ابزارهای طراحی شده در حیطه آموزش عالی نیز بیشتر میزان احساس تعلق را می سنجند و اندازه گیری مؤلفه های تعلق به دانشگاه در مطالعات قبلی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر، ساخت و اعتباریابی مقیاس احساس تعلق دانشجویان به دانشگاه بود. در یک طرح همبستگی و از نوع ساخت ابزار، 345 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در مرحله اول و 477 نفر از دانشجویان دانشگاه بیرجند در مرحله دوم به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی در مرحله اول، چهار عامل با 72/49 درصد تبیین واریانس را نشان داد که شامل مؤلفه های تعامل با استادان، تعامل با همسالان، جو دانشگاه و عزت نفس بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل چهار عاملی دارای برازش است و ضریب آلفای کرونباخ خرده مقیاس ها در دامنه 90/0-75/0 گزارش شد. به علاوه، تحلیل های دیگر شواهدی را برای حمایت از همسانی درونی، روایی همگرا و روایی واگرای مقیاس احساس تعلق فراهم کردند و مشخص شد که هر کدام از ابعاد این مقیاس با مقیاس های تعهد به دانشگاه، تنهایی اجتماعی-هیجانی، رضایت از زندگی، افسردگی و درگیری عاملی روابط معنادار داشت. بعلاوه، نتایج ضریب بازآزمایی خرده مقیاس ها در دامنه 74/0–64/0 قرار داشت. مطابق با یافته های پژوهش حاضر، مقیاس احساس تعلق دانشجویان به دانشگاه از ویژگی های روان سنجی مطلوبی برخوردار است و می توان از آن به عنوان ابزاری معتبر استفاده نمود.

هدف از این پژوهش تعیین رابطه اهداف پیشرفت با احساس تعلق به مدرسه و نشاط ذهنی دانش آموزان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر پایه دوم، دوره متوسطه دوم، ناحیه دو شهرکرمان در سال تحصیلی1396- 1395 می باشد که از بین آنان نمونه ای به حجم 300 نفر (207 دختر، 93پسر)، با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده بودند. و با استفاده از پرسشنامه اهداف پیشرفت (الیوت و مک گریگور)، پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه (بری و بتی) و مقیاس نشاط ذهنی حالتی (رایان و فردریک)، اقدام به جمع آوری اطلاعات شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از میانگین، انحراف استاندارد، همبستگی پیرسون، رگرسیون گام به گام، استفاده شد. نتایج نشان داد در زمینه اهداف پیشرفت، بین جهت گیری های رویکردی-تبحری و رویکردی-عملکردی با احساس تعلق به مدرسه و نشاط ذهنی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد جهت گیری رویکردی-تبحری توانسته است بر احساس تعلق به مدرسه با مقدار (7.1) درصد واریانس تاثیر بگذارد و آنرا پیش بینی کند. همچنین جهت گیری رویکردی-عملکردی توانسته بر نشاط ذهنی با مقدار (0.11) درصد واریانس تاثیر بگذارد و آنرا پیش بینی کند، و در گام دوم، جهت گیری رویکردی-تبحری توانسته بر نشاط ذهنی با مقدار (0.13) درصد واریانس تاثیر بگذارد و آنرا پیش بینی نماید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی فرصت های برابر آموزشی با کیفیت زندگی مدرسه ای و احساس تعلق به مدرسه با نقش میانجی فرهنگ مدرسه در بین دبیران مدارس راهنمایی دخترانه شیروان انجام شد. نوع پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه ی دبیران مدارس دخترانه شهر شیروان به تعدا 291 نفر بود که تعداد 165 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش چهار پرسشنامه استاندارد فرصت های برابر آموزشی(جوانمرد، 1393)؛ پرسشنامه کیفیت زندگی مدرسه ویلیامز و باتن (1981)؛ پرسشنامه احساس تعلق به مدرسه (بری، بتی و وات 2004) و پرسشنامه فرهنگ مدرسه الکساندر و ساد (1997) بود که روایی آن به صورت صوری و محتوایی حاصل شد و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ برای فرصت های برابر آموزشی 8126/، برای0 کیفیت زندگی مدرسه 8786/0، برای احساس تعلق به مدرسه 8271/0 و فرهنگ مدرسه 8321/0 بدست آمد. روش تجزیه داده ها، آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون توزیع نرمال کلوموگروف-اسمرینوف، آزمون همبستگی پیرسون، آزمون رگرسیون خطی و معادلات ساختاری) با استفاده از بسته نرم افزاریSPSS نسخه 19 و لیزرل 18 بود. نتایج پژوهش نشان داد که بین متغیرهای فرصت های برابر آموزشی و فرهنگ مدرسه و کیفیت زندگی مدرسه ای رابطه ای معنی دار وجود داشته و به ترتیب ضریب همبستگی بین فرصت های برابری آموزشی و کیفیت زندگی مدرسه ای برابر 237/0، ضریب همبستگی بین فرصت های برابر آموزشی و فرهنگ مدرسه برابر 212/0 و ضریب همبستگی بین فرهنگ مدرسه و کیفیت زندگی مدرسه ای برابر 379/0 است. بین متغیرهای فرصت های برابر آموزشی و فرهنگ مدرسه و احساس تعلق به مدرسه رابط ای معنی دار وجود داشته و به ترتیب ضریب همبستگی بین فرصت های برابری آموزشی و احساس تعلق به مدرسه برابر 403/0، ضریب همبستگی بین فرصت های برابر آموزشی و فرهنگ مدرسه برابر 212/0 و ضریب همبستگی بین فرهنگ مدرسه و احساس تعلق به مدرسه برابر 280/0 است. در مجموع این دو متغیر در گام دوم توانستند 19/74 درصد از واریانس احساس تعلق به مدرسه را بطور تعدیلی تبیین نمایند. به این ترتیب میانجی بودن نقش فرهنگ مدرسه تایید می گردد.

زمینه و هدف: با توجه به شیوع بالای پدیده رفتارهای خودشکن تحصیلی در بین دانش آموزان و اثرات مخرب و پیامدهای جبران ناپذیر آن برای فرد، خانواده و جامعه، بررسی عوامل مؤثر در رفتارهای خودشکن تحصیلی دانش آموزان لازم و ضروری است. از این رو مطالعه حاضر با هدف تعیین نقش هوش اخلاقی و احساس تعلق به مدرسه در پیش بینی رفتارهای خودشکن تحصیلی انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر توصیفی همبستگی بود. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر و پسر متوسطه اول و دوم ناحیه یک کرج در سال تحصیلی 03-1402 بودند که 120 نفر به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه های هوش اخلاقی Lenik و Keel (2005 م. )، احساس تعلق به مدرسه Brew و Beatty (2004 م. ) و رفتارهای خودشکن تحصیلی اژدربین و همکاران (1401 ش. ) بودند. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با کمک نرم افزار آماری SPSS 18 در سطح معنی داری کمتر از 05/0 انجام شد. ملاحظات اخلاقی: رضایت کتبی مشارکت کنندگان اخذ و درباره محرمانگی اطلاعات به آن‏ها اطمینان خاطر داده شده بود. یافته ها: نتایج نشان داد میانگین و انحراف معیار متغیرهای پژوهش شامل هوش اخلاقی، احساس تعلق به مدرسه و رفتارهای خودشکن تحصیلی به ترتیب 98/10± 03/109، 16/17± 34/107 و 47/10± 80/69 بود. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد مؤلفه های هوش اخلاقی به میزان 4/50 درصد و احساس تعلق به مدرسه به میزان 2/59 درصد، توانایی پیش بینی رفتارهای خودشکن تحصیلی را داشتند. همچنین نتایج نشان داد رابطه معکوس و معناداری بین هوش اخلاقی (705/0-=r، 01/0>P) و احساس تعلق به مدرسه (777/0-=r، 01/0>P) با رفتارهای خودشکن تحصیلی وجود داشت. نتیجه گیری: بر اساس نتایج می توان گفت لازمه کاهش رفتارهای خودشکن تحصیلی دانش آموزان توجه به هوش اخلاقی و احساس تعلق به مدرسه است، از این رو توصیه می شود به تدوین و اجرای برنامه های مداخله با رویکرد آموزش هوش اخلاقی و ارتقای احساس تعلق به مدرسه پرداخته شود.

احساس تعلق به مدرسه ویژگی روان شناختی مهمی است که بر سایر مولفه های مربوط به تحصیل موثر است. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی گشتالت درمانی گروهی بر احساس تعلق به مدرسه در دانش آموزان پایه دهم منطقه 4 شهر تهران بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و آزمون پیگیری بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان پسر پایه دهم منطقه 4 شهر تهران در سال 98-1397 بودند. 17 نفر با توجه به آزمون غربالگری و ملاک های ورود به پژوهش به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (9نفر) و کنترل (8نفر) جایگذاری شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه ای، تحت مداخله گشتالت درمانی گروهی قرار گرفت و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. سپس پس آزمون و همچنین بعد از 3 ماه از هر دو گروه آزمون پیگیری دریافت شد و نتایج با یگدیگر مقایسه گردید. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد به طور کلی احساس تعلق به مدرسه در گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل است (001/0=P و 08/19=F). همچنین اثربخشی مداخله بعد از گذشت 3 ماه پایدار بوده است (001/0=P و 72/46=F). براساس یافته های مطالعه حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که گشتالت درمانی گروهی بر افزایش احساس تعلق دانش آموزان پسر پایه دهم موثر است و این اثرگذاری از پایداری معناداری برخوردار است؛ به همین جهت از این روش مداخله می توان برای بهبود وضعیت احساس تعلق به مدرسه در دانش آموزان پایه دهم استفاده نمود.

هدف: قدردانی یکی از به­روزترین و مطرح ترین سازه­های روانشناسی مثبت است که به عنوان یک هیجان، نگرش، فضیلت اخلاقی و صفت شخصیتی مفهوم سازی شده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش قدردانی بر بهزیستی اجتماعی، احساس تعلق به مدرسه و انعطاف پذیری شناختی دانش آموزان نوجوان انجام شد.روش: طرح این پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری، همراه با گروه کنترل بود. جامعة آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان پایه ششم ناحیه 1 منطقه 14 تهران در سال تحصیلی 1403-1402 بودند که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی (20 نفر برای هر گروه) گمارده شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه تحت آموزش قدردانی روش ایمنز قرار گرفتند، اما گروه شاهد هیچ آموزشی دریافت نکرد. پیگیری نیز بعد از یک ماه صورت گرفت . ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های انعطاف پذیری شناختی (CFI) دنیس و وندروال (2010) و پرسش نامه های احساس تعلق به مدرسه (SSCS) بری و همکاران (2004) و پرسشنامه بهزیستی اجتماعی (SWS) کیز (1998) بود. برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس و همچنین نرم افزار SPSS نسخه 26 استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش قدردانی به احساس تعلق به مدرسه، انعطاف پذیری شناختی و بهزیستی اجتماعی منجر می شود.نتیجه گیری: مبتنی بر این یافته ها، مداخله قدردانی می تواند بر بهزیستی اجتماعی، احساس تعلق به مدرسه و انعطاف پذیری شناختی دانش آموزان نوجوان اثرگذار باشد. مدارس می توانند به منظور افزایش احساس تعلق به مدرسه، انعطاف پذیری شناختی و بهزیستی اجتماعی دانش آموزان از تکنیک های مربوط به آموزش قدردانی استفاده کنند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر خودپنداره تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه در دانش آموزان ابتدایی انجام پذیرفت. روش: طرح پژوهش به شیوه نیمه آزمایشی و از نوع طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری دانش آموزان مقطع ابتدایی شهرستان هریس در سال تحصیلی 99-1398 بودند که از این جامعه، تعداد 40 دانش آموز به صورت تصادفی انتخاب شده و در 2 گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) قرار گرفتند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های سازش یافتگی سینها و سینگ(2011)، احساس تعلق به مدرسه بری و همکاران(2004) و خودپنداره تحصیلی یی سن چن(2004) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری تحلیل کواریانس چندمتغیره انجام گرفت. یافته: میانگین نمرات خودپنداره تحصیلی و تعلق به مدرسه در پس آزمون در گروه آزمایش به ترتیب 05/33 ± 24/4 و 05/54 ± 54/4 به دست آمد. نتایج نشان داد؛ آموزش مهارت های اجتماعی بر احساس خودپنداره تحصیلی و تعلق به مدرسه دانش آموزان مقطع ابتدایی تأثیر دارد(P≤0/01) و باعث افزایش خودپنداره تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه می شود.نتیجه گیری: براین اساس اکتساب و به کارگیری مهارت های اجتماعی مبنایی است که ارتباط های بین فردی بر پایه آن ساخته می شود. دانش آموزانی که مهارت های اجتماعی را به طور واقعی تمرین می کنند و به شایستگی به کار می گیرند، به طور حتم قادرند در ورود به گروه همسالان و دوست یابی موفق باشند و تعاملی مثبت و متقابل با دیگران برقرار کنند که چنین امری باعث افزایش خودپنداره تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه در آنان می گردد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی روش یادگیری فعال بر احساس تعلق به مدرسه و انگیزش تحصیلی دانش آموزان دوره ی ابتدایی در شهرستان شهریار انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش گردآوری اطلاعات از نوع نیمه تجربی از نوع گواه و آزمایش بوده است. جامعه ی آماری تحقیق نیز شامل دانش آموزان ابتدایی مدرسه ی مهر شهریار تهران بوده است و نمونه ی آماری نیز 30نفر از دانش آموزان همین مدرسه بود که در دو گروه 15نفره (گروه آزمایش وگواه) قرار گرفتند و به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه بوده است و از دو پرسشنامه ی استاندارد انگیزش تحصیلی هارتر و پرسشنامه ی احساس تعلق به مدرسه استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کوواریانس و نرم افزار 24 SPSS استفاده شد. براساسِ نتایج پژوهش میانگین متغیر احساس تعلق به مدرسه در گروه آزمایش پس از آزمون بیش از میانگین این متغیر در قبل از اجرا روش یادگیری فعال شد که تفاوت آنها برابر با 34/1 است. بنابراین فرضِ «روش یادگیری فعال بر احساس تعلق به مدرسه دانش آموزان تأثیر دارد» پذیرفته می شود. همچنین میانگین متغیر انگیزش تحصیلی در گروه آزمایش پس از آزمون بیش از میانگین این متغیر در قبل از اجرا روش یادگیری فعال شده که تفاوت آنها برابر با 495/1 است. ازاین رو فرض «روش یادگیری فعال بر انگیزش تحصیلی دانش آموزان تأثیر دارد» نیز پذیرفته می شود. بنابراین براساسِ یافته های پژوهش، فرضیه ها تأیید شد؛ به این معنی که روش یادگیری فعال بر احساس تعلق به مدرسه و انگیزش تحصیلی دانش آموزان تأثیر مثبت دارد.

مقدمه و هدف: احساس تعلق به مدرسه یک نیاز مهم برای عملکرد خوب دانش آموزان در محیط های یادگیری، تحت تاثیر عوامل متعددی است؛ بنابراین، مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش هوش اخلاقی و ذهن آگاهی در پیش بینی احساس تعلق به مدرسه انجام شد. روش کار: روش پژوهش حاضر توصیفی بوده است. جامعه پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر و پسر متوسطه اول و دوم ناحیه یک کرج در سال تحصیلی 1403-1402 بوده اند؛ 120 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و به پرسش نامه های هوش اخلاقی لنیک و کیل (2005)، ذهن آگاهی چادویک و همکاران (2008) و احساس تعلق به مدرسه بری و بتی (2004) پاسخ داده اند. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با نرم افزار آماری SPSS نسخه 22 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین هوش اخلاقی (702/0=r) و ذهن آگاهی (622/0=r) با احساس تعلق به مدرسه ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد (01/0>p). همچنین مولفه های هوش اخلاقی، 3/48 و مولفه های ذهن آگاهی 2/37 درصد از واریانس احساس تعلق به مدرسه را تبیین می کنند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج هوش اخلاقی و ذهن آگاهی در ارتقای احساس تعلق به مدرسه دانش آموزان تاثیرگذار هستند؛ بنابراین، شایسته است آموزش هوش اخلاقی و ذهن آگاهی جزء برنامه های مداخلاتی مدارس در نظر گرفته شود.